The çeng is a mystical instrument favored in the Near-Eastern cultures of the medieval period. “Çengname” (The Book of the Çeng) is a well-known example of mystic literature by Ahmed-i Da’i, a 15th century poet from Bursa, Türkiye. The text is centered around the journey of the çeng, which speaks with the poet ad tells its tale. Here the poet describes the çeng in detail:
The musician sits with his instrument
Playing its sweet sounds
Twenty-four silken strings it has
But each string a hundred thousand sounds
Made of wood, strung with silk strings
And grafted with stretched leather
Keys changed with woven horse’s hair
It sings a hundred melodies in every song
With twenty-four notes and six sounds
It reveals every secret in twelve keys
-Ahmed-i Dâi, Çengname (ed. Gönül Alpay-Tekin). Cambridge, Mass.: Harvard University, 1992, pp. 346-347
Çeng, ortaçağın Yakın Doğu kültürlerinde tercih edilen mistik bir kucak arpıdır. “Çengname” (Çeng’in Kitabı), Bursalı 15. yüzyıl şairi Ahmed-i Da’i’nin tasavvuf edebiyatının iyi bilinen bir örneğidir. Metin, şairle konuşan ve onun hikâyesini anlatan çeng’in yolculuğu etrafında şekillenir. Şair burada çeng’i ayrıntılı olarak tasvir eder:
Oturmış bir çalıcı saz elinde
Çalar bir saz-ı hoş-avaz elinde
Yigirmi dört ebrişim kılı var
Veli her kılınun yüz bin dili var
Ağaçdan saz ipek kıllar dakılmış
Deriden üstine yaku yakılmış
Urılmış at kılından perdesi var
Çalar her nağmede yüz hurdesi var
Yigirmidört şube altı avaz
On iki perdeden söyler kamu raz
